معدن آهک

سنگ آهک سنگ رسوبی با منشأ شیمیایی یا زیست شیمیایی است که بیشتر از کلسیم کربنات تشکیل شده ‌است. بعد از تهیه سنگ آهک CaCO۳ از معادن مربوطه، آن را درون کوره های مخصوص قرار داده و با قراردادن آن تحت درجه حرارت ۹۰۰ درجه سانتی گراد، رطوبت همراه سنگ تبخیر شده و ترکیب CaCO۳ را در کوره های مکانیزه یا سنتی می شکنند و آن را تبدیل به آهک زنده با فرمول CaO و گاز CO۲ می کنند. گاز کربنیک به همراه سایر گازها از دودکش کوره خارج می گردد. آهک زنده را با آب ترکیب و تبدیل به آهک شکفته با فرمول Ca(OH)۲ می کنند. این ماده که از دسته قلیایی هاست میل ترکیبی فراوانی با اسیدها دارد.

کاربرد آهک

آهک زنده میل ترکیبی شدیدی با فلزات دارد. از این رو با فلزات مصرف شده در ساختمان مانند لوله های آب و لوله های شوفاژ ترکیب شده و در آن ها خوردگی ایجاد کرده و موجب پوسیدگی می شود. به همین علت رفته رفته از میزان مصرف آهک در ساختمان کاسته شده و با توسعه کارخانه های سیمان پزی در ایران و سراسر دنیا رفته رفته سیمان جای آهک را در صنعت ساختمان سازی گرفته است. ولی در راهسازی برای افزایش تحمل فشاری و کششی خاک به ویژه در قشرهای پایین راهسازی برای تحکیم بخشیدن به آن و همچنین جلوگیری از روئیدن گیاهان در دامنه راه و باندهای فرودگاه مصرف می شود. همچنین آهک در صنعت سیمان پزی، چینی سازی، شیشه‌گری، ذوب آهن، صنایع غذایی، تصفیه قند و غیره نیز مصرف می‌شود.

انواع سنگ آهک

سنگ های آهکی (carbonate rocks) سازنده عمده سنگ های آهکی می تواند ترکیبات حاصل از پیوند کلسیم و بنیان بی کربنات باشد. این ترکیب می تواند در قالب انواع کانی ها ظهور کند. عمده ترکیب آن کانی‌های کلسیت (caco3)، دولومیت (ca,mg co3) و انواع دیگر نظیر سیدریت و انکریت است. از انواع سنگ ها از نظر ژنز می توان از نوع تخریبی آهکی و زیستی آهکی و شیمیایی آهکی نام برد.

سنگ های آهکی زیستی

این نوع سنگ مستقیماً حاصل عملکرد فرآیندهای بیولوژیکی هستند. یعنی فعالیت های جانداران موجود در طبیعت باعث می شود به نوعی یون های کلسیم و بی کربنات از محیط گرفته شده و با هم پیوند داده شوند و در محیط رسوب گذاری نمایند.

سنگ های آهکی شیمیایی

این نوع سنگ ها در اثر تأثیرات انحلال و محلول و حلال ایجاد می شوند که جانداران به صورت مستقیم در شکل گیری آن‌ها تأثیر ندارند. به طور کلی در اثر فعل و انفعالات محیطی و تغییرات غلظت انواع محلول ها و یون ها در محیط، این سنگ ها به صورت غیر محلول درآمده و در یک محیط رسوبی ته نشست حاصل می کنند. از انواع این سنگ ها می‌توان به تراورتن اشاره نمود.

سنگ های آهکی آواری

تأثیر فرآیندهای رسوبی و دینامیکی در اثر تحرکات محیط از قبیل باد یا جریان آب می تواند یک سنگ آهکی از قبل تشکیل شده را دوباره حرکت داده فرسایش دهد و بالاخره مجدداً در محیطی جدید رسوب دهد. این نوع سنگ ها بعد از سخت شدن محیطی یا دایاژنز تبدیل به نوعی سنگ رسوبی می شوند که اصطلاحاً سنگ های آهکی آواری نام دارند.

معادن سنگ آهک در جهان

از میان 28 کشور تولید کننده آهک در دنیا در سال 2015 چین با تولید 230 میلیون تن آهک جایگاه اول را به دست آورده است و پس از آن آمریکا نیز با تولید 19 میلیون تنی در جایگاه بعدی قرار گرفته است. جایگاه سوم نیز به هند با تولید 16 میلیون تن آهک اختصاص داشته است.

معدن سنگ آهک ایران

ایران در سال 2015 با تولید 2 میلیون و 800 هزار تن آهک، جایگاه سیزدهم جهانی را به خود اختصاص داده است. سهم ایران از تولید این ماده معدنی در دنیا 8/ 0 درصد است. بر این اساس معادن آهک فراوانی در نقاط مختلفی از ایران وجود دارد. از معروف ترین آن ها می توان به معادن پیر بکران اصفهان و چند مورد در خوزستان، کرمان، لرستان و فارس اشاره نمود.